Η κατοικία στο Ρίο, που ολοκληρώθηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο «ΠΟΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ Δ+Λ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ», είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ανεμπόδιστη θέα προς τη θάλασσα, αλλά και η ιδιωτικότητα των χρηστών της. Ο περίοπτος υπαίθριος χώρος της –συνέχεια της ακτής– συνδέει τη ζωή της παραλίας με αυτή του σπιτιού.
Αρχιτεκτονική μελέτη: Ποτηρόπουλος Δ+Λ Αρχιτέκτονες
Στατική Μελέτη: Ν. Μακρόπουλος & Συνεργάτες Μηχανικοί
Μηχανολογική Μελέτη: Β.& Δ. Βαρουξάκης Α.Ε.
Φυτοτεχνική Μελέτη: Γ. Βάνης, Αρχιτέκτων M.L. Arch
Φωτογράφηση: Χαράλαμπος Λουϊζίδης
Μελέτη: 1997-1998
Κατασκευή: 1999-2000
Κείμενο: Ποτηρόπουλος Δ+Λ Αρχιτέκτονες
Προτεραιότητα της σύνθεσης ήταν ο χειρισμός των ορίων που ιεραρχούν χώρους, κινήσεις, θεάσεις και ποιοτικές διαφοροποιήσεις. Ο γωνιώδης όγκος και τα «ατελείωτα» πετάσματα, που διατρέχουν τον περιβάλλοντα χώρο, εκτείνονται προς όλες τις κατευθύνσεις, πλάθοντας χώρους επίσημους ή ανεπίσημους, κλειστούς είτε ανοικτούς, στραμμένους προς τη θάλασσα ή απάγκιους προς τα ενδότερα του οικοπέδου. Διαμήκεις, εγκάρσιοι και διαγώνιοι άξονες οπτικών φυγών συνθέτουν τις διατρήσεις των δομικών στοιχείων, που λειτουργούν ως οθόνες επικοινωνίας της κατοικίας με τη φύση που την περιβάλλει, αποδεσμεύοντας θέες προς τον κόλπο, τη γέφυρα και το βουνό. Το καθημερινό καθιστικό, με ύψος δύο ορόφων, αποτελεί το σημείο τομής των αξόνων αυτών, το κέντρο του βλέμματος, επιτρέποντας από κάθε θέση του να γίνονται αντιληπτές οι εναλλαγές του τοπίου, του φωτός και του καιρού.
Στους λιτούς όγκους κυριαρχεί ο σοβάς, σε διαβαθμισμένες εντάσεις φωτεινότητας, που τονίζουν τη σκηνική παράθεση των δομικών στοιχείων του κτιρίου. Δύο αντιστικτικές ενότητες, μια ανοιγμένη προς τη παραλία και μια εσωτερική, όπου επαναλαμβάνεται το στοιχείο του νερού, περιγράφουν το διπλό χαρακτήρα του υπαίθριου χώρου.
Η κατοικία αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα –ισόγειο, όροφο και υπόγειο– σε γωνιακό οικόπεδο κατά μήκος της παραλιακής οδού του Ρίο, στην Πάτρα. Το κτίριο χωροθετείται στο κέντρο του οικοπέδου, υπερυψωμένο σε σχέση με το επίπεδο του δρόμου, ώστε να εξασφαλίζεται η ανεμπόδιστη θέα προς τη θάλασσα, αλλά και η ιδιωτικότητα των χρηστών. Η αποδόμηση των όγκων καθώς πλησιάζουν στα άκρα του οικοπέδου και τα κατακόρυφα «σκηνικά», διαχωρίζουν και ιεραρχούν τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου. Διαμορφώνεται έτσι ένας περίοπτος υπαίθριος χώρος –συνέχεια της ακτής– που συνδέει τη ζωή της παραλίας με αυτή του σπιτιού, και μία εσωστρεφής απάγκια αυλή με πισίνα στο βάθος του οικοπέδου. Το κέλυφος του κτιρίου «ανοίγει» προς τους χώρους αυτούς, ώστε να «εκτονώνονται» οι χώροι διημέρευσης, ενώ υψώνεται ερμητικά κλειστό προς την πλευρά της κύριας εισόδου.
Ο επισκέπτης μεταβαίνει σταδιακά από το δρόμο στον υπαίθριο χώρο, και στη συνέχεια από το «προστατευμένο» αίθριο της εισόδου στο εσωτερικό της κατοικίας, ώστε να εξασφαλίζεται το αίσθημα ιδιωτικότητας των χρηστών.
Το κτίριο διαιρείται κατακόρυφα σε δύο ενότητες – μία προς την πλευρά της παραλίας και μία προς την εσωτερική αυλή. Ανάμεσα στις δύο ζώνες παρεμβάλλεται η είσοδος και η κατακόρυφη κίνηση. Στο ισόγειο, το καθιστικό και το γραφείο αναπτύσσονται στη νότια ζώνη, προς την παραλία, και διαχωρίζονται από τον «ελεύθερο» όγκο του τζακιού. Η κουζίνα και το καθημερινό καθιστικό τοποθετούνται στη βόρεια πλευρά, ενώ στη ζώνη της εισόδου εντάσσεται το WC των ξένων και ο διώροφος χώρος της τραπεζαρίας με τη διαφώτιστη οροφή.
Στον όροφο, η σκάλα και ο «αέρινος» διάδρομος που συνδέει οπτικά τον όροφο με το ισόγειο, χωρίζουν τον ξενώνα από υπόλοιπα υπνοδωμάτια και τα λουτρά τους. Όλοι οι χώροι του ορόφου «εκτονώνονται» σε εξώστες με θέα στη θάλασσα ή την πισίνα, έτσι τα δύο επίπεδα του υπαίθριου χώρου λειτουργούν σαν μία ολοκληρωμένη ενότητα. Αντίστοιχα στο εσωτερικό, η επικοινωνία των δύο επιπέδων μέσω της διώροφης μεσαίας ζώνης και η διάχυση του φωτός από τα διαφώτιστα στις περιοχές της τραπεζαρίας, της σκάλας, του καθημερινού καθιστικού και των λουτρών, δημιουργούν οπτικές εξάρσεις και ενδιαφέρουσες «ποιότητες χώρου».
Στο υπόγειο χωροθετείται το garage με είσοδο από τη ράμπα στη δυτική πλευρά του οικοπέδου, και οι βοηθητικοί χώροι που περιλαμβάνουν αποθήκες, κελάρι, λινοθήκη και χώρους μηχανολογικών εγκαταστάσεων.
Η φέρουσα κατασκευή είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα και οι τοίχοι πλήρωσης δικέλυφες οπτοπλινθοδομές με ενδιάμεση θερμομόνωση. Στην επιδερμίδα του κτιρίου χρησιμοποιήθηκε σοβάς σε τρεις διαφορετικές γήινες αποχρώσεις, δύο τόνους κεραμιδί και ώχρα. Η διανομή των τριών χρωμάτων τονίζει την ογκοπλαστική ανάπτυξη, μειώνοντας ταυτόχρονα και την κλίμακά της, σύμφωνα με τις επιμέρους λειτουργίες της κατοικίας. Τα κουφώματα είναι αλουμινίου ηλεκτροστατικής βαφής, ενώ μεταλλικές ανοικτές διατομές επιλέχθηκαν για τα στέγαστρα και τις πέργολες. Όλα τα μεταλλικά στοιχεία των όψεων είναι σε γκρι ανοιχτό χρώμα. Τα ίδια υλικά χρησιμοποιήθηκαν και στην περίφραξη, όπου οι μάντρες προβλέφθηκαν κτιστές, επιχρισμένες στο χρώμα των όψεων, ενώ οι πόρτες εισόδων μεταλλικές βαμμένες.
Στις σκληρές επιφάνειες του περιβάλλοντος χώρου έγινε επίστρωση με χειροποίητο τούβλο και φιλέτο μαρμάρου, ενώ η περιοχή γύρω από την πισίνα διαστρώθηκε με ειδικά αντιολισθητικά πλακίδια.
Όλο το εσωτερικό είναι επιχρισμένο σε λευκό χρώμα, ενώ τα δάπεδα στους κύριους χώρους διαστρώθηκαν με ξύλο δρυός εκτός από την περιοχή της κουζίνας και του καθημερινού καθιστικού, που ορίζονται από κεραμικά πλακίδια. Το κεντρικό κλιμακοστάσιο της κατοικίας είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα, με πάτημα και ρίχτι από ξύλο δρυός, ενώ ο διάδρομος που ενώνει τις δύο λειτουργικές ενότητες του ορόφου κατασκευάστηκε από ανοιχτές μεταλλικές διατομές, με δάπεδο επίσης από ξύλο δρυός. Το κιγκλίδωμα τόσο της σκάλας όσο και του διαδρόμου αποτελείται από μεταλλικά στοιχεία βαμμένα σε λευκό χρώμα, και ανοξείδωτο χειρολισθήρα.
Στα λουτρά, τόσο τα δάπεδα όσο και οι κατακόρυφες επιφάνειες επενδύθηκαν με κεραμικές ψηφίδες, ενώ για τους πάγκους προβλέφθηκε λευκό μάρμαρο Διονύσου. Στo WC του ισογείου χρησιμοποιήθηκαν τα υλικά των κύριων χώρων, δηλαδή ξύλο στο δάπεδο και σοβάς σε λευκό χρώμα, ενώ στους βοηθητικούς χώρους του υπογείου τοποθετήθηκε βιομηχανικό δάπεδο και κεραμικά πλακίδια στους ειδικούς χώρους του garage και της λινοθήκης.